Starten als zelfstandige vanuit werkloosheid

Starten als zelfstandige is altijd spannend, en misschien wel nog meer als je vandaag werkloos bent. Je job kwijtraken is altijd een beetje een schok. En een werkloosheidsuitkering inruilen voor de onzekere inkomsten uit je eigen bedrijf is wel degelijk een grote stap. 

Gelukkig zijn er verschillende steunmechanismen die het makkelijker maken om vanuit werkloosheid een bedrijf te starten. Zo kan je in sommige gevallen je uitkering nog even behouden, en heb je nog een inkomen tijdens de opstartfase van je zaak. We zetten de verschillende scenario’s voor je op een rij. 

Scenario 1: De springplank naar zelfstandige

Dankzij deze ‘springplank’ mag je starten in bijberoep, terwijl je gedurende 12 maand je werkloosheidsuitkering behoudt. Je mag dan gewoon tijdens de werkuren je zelfstandige activiteit uitvoeren, net als een hoofdberoep. Alleen betaal je in bijberoep een veel lagere sociale bijdrage, omdat je sociale zekerheid tijdelijk nog wordt ingevuld door je uitkering.

Wel zijn er strikte voorwaarden voor deze springplank naar zelfstandige. Zo moet dit een nieuwe activiteit zijn, en mag je deze de voorbije 6 jaar niet als hoofdberoep hebben uitgeoefend. Je mag uiteraard je bestaande job of hoofdactiviteit niet verminderen in functie van de springplank. Het mag geen artistieke activiteit zijn, en je moet deze zelf uitvoeren, zonder beroep te doen op een onderaannemer. Verder moet je de RVA op voorhand op de hoogte brengen (via het C1C formulier), moet je in België verblijven en beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. 

Gedurende 12 maanden kun je op deze manier een werkloosheidsuitkering combineren met de inkomsten uit je zelfstandig bijberoep. Wel zal de RVA de inkomsten uit je bijberoep nadien verrekenen met je uitkering. Overschrijden je inkomsten een bepaalde drempel, zo’n € 4.500 op jaarbasis, dan zal je een deel van je uitkering moeten terugbetalen. Maar ondertussen had je wel het comfort van een inkomen tijdens de opstart van je bedrijf. 

Na 12 maand heb je dan de keuze. Of je kiest ervoor om je bedrijf verder uit te bouwen en over te stappen naar een hoofdberoep. Dan sta je vanaf nu op eigen benen en stopt je uitkering. Of je zet je bedrijf stop en gaat verder op zoek naar een job in loondienst. Informeer de RVA en de VDAB hier zo snel mogelijk over. 

Opgelet, de springplank is er niet voor mensen in de ‘beroepsinschakelingstijd’, dit is de wachttijd vóór je een uitkering ontvangt wanneer je net bent afgestudeerd. 

Scenario 2: Ik had al een bijberoep en ben zonet mijn (hoofd)job verloren

Wat jammer dat je je job bent kwijtgeraakt. En omdat je voor een zelfstandig bijberoep minstens halftijds aan de slag moet zijn in loondienst, is hiermee ook de voorwaarde voor je bijberoep niet meer vervuld. 

Gelukkig mag je in bepaalde gevallen je bijberoep verderzetten, terwijl je ondertussen ook een werkloosheidsuitkering ontvangt. De voorwaarde is dat je dit bijberoep al minstens 3 maanden uitoefende op het moment dat je je job ben kwijtgeraakt. En natuurlijk moet je dit bijberoep aangeven bij de RVA wanneer je je werkloosheidsuitkering aanvraagt. 

Dit bijberoep moet dan wel een ‘bijkomstig karakter’ hebben, een nevenactiviteit die je enkel na de werkuren uitoefent, voor 7u ’s morgens en na 18u ’s avonds. Jobs in de bouw of als verzekeringsagent zijn uitgesloten, net als activiteiten die je typisch enkel ’s avonds uitoefent, zoals de horeca of een job als nachtwaker. Informeer je dus zeker bij de RVA over jouw specifieke situatie. 

Wel is er een mogelijke impact op je uitkering. Wanneer je je bijberoep uitzonderlijk eens overdag of op een zaterdag of zondag uitvoert, zal je voor die dag je uitkering verliezen. En van zodra de inkomsten uit je bijberoep hoger liggen dan €17,04 per dag, dan wordt je uitkering verminderd met het bedrag dat deze limiet overschrijdt. Wel wordt dit bedrag uitgespreid over het hele jaar, door de jaarlijkse netto-inkomsten te delen door het aantal werkdagen in de periode dat je werkloos was. Voor jouw exacte berekening verwijzen we je graag naar de RVA. 

Verdien je substantieel meer dan dit? Of valt je bijberoep niet binnen de voorwaarden? Stel jezelf dan de vraag of het haalbaar is om volledig voor het ondernemersbestaan te gaan, of niet. Misschien kan je via de springplank naar zelfstandige (zie scenario 1) je bijberoep wel uitbouwen tot een (toekomstig) hoofdberoep? 

Scenario 3: Starten in hoofdberoep vanuit werkloosheid

Wanneer je start in hoofdberoep, kan je gedurende 6 maand de opstart van je zaak voorbereiden, en loopt je werkloosheidsuitkering ondertussen gewoon door. 

Tijdens deze 6 maand kan je een opleiding volgen, contacten leggen, leveranciers benaderen, of een geschikte locatie zoeken voor je zaak. Je mag ook al personeel aanwerven. Maar voor je echt zaken begint te doen, of je personeel ook daadwerkelijk aan het werk zet, moet je natuurlijk eerst officieel gestart zijn. 

In principe moet je tijdens deze periode beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt. Tenzij je beroep doet op de ‘vrijstelling van beschikbaarheid bij opleiding tot zelfstandig beroep’. Hiervoor volg je een opleiding bij de VDAB of bij één van de door hen erkende opleidingscentra. Check altijd met de VDAB of jouw opleiding daarvoor in aanmerking komt. Zo zijn zij onmiddellijk ook op de hoogte van je plannen om een bedrijf te starten. 

Van zodra je dan start in hoofdberoep zorg je zelf voor je inkomsten en sociale zekerheid. Sluit je hiervoor aan bij een sociaal secretariaat, zij helpen je bij de opstart en zullen je sociale bijdrage berekenen.

Gelukkig kan je het eerste jaar genieten van een lagere sociale bijdrage dankzij de primostarter-regeling of starterskorting. Vergeet ook niet de RVA op de hoogte te brengen, om je uitkering tijdig stop te zetten. Anders moet je deze terugbetalen en riskeer je een boete.

Ben je op dit moment werkloos en wil je een eigen zaak starten? Al dan niet met behoud van je uitkering? Weet dan dat je er niet alleen voor staat. 

Bij Accountable helpen we je graag bij het uitbouwen van je business. We maken je boekhouding zo eenvoudig dat je ze makkelijk zelf kan doen. Zo heb je op elk moment een duidelijk zicht op je netto inkomsten. En als je persoonlijk advies nodig hebt, staan onze belastingcoaches altijd voor je klaar. 

Team Accountable wenst je een goede start! ✨