Zelfstandige worden in België: volg deze 5 stappen!

Ziezo, het is beslist, je gaat starten als zelfstandige. Proficiat! Maar waar moet je nu precies beginnen en met welke zaken moet je allemaal rekening houden? Wat mag je zeker niet vergeten en waar moet je voor opletten? Er komt immens veel informatie op je af en je geraakt verloren in het administratief doolhof. We kennen het, want we hebben het zelf ook meegemaakt. Daarom bieden we je op een presenteerblaadje aan wat we zelf hadden willen weten toen we begonnen.

Word zelfstandige in 5 stappen

Volg onderstaand stappenplan voor een snelle, succesvolle en foutloze start als zelfstandige. Laten we beginnen!

1. Start met doordacht een businessplan

Stel jezelf de juiste vragen

Voordat je duikt in je gloednieuw avontuur als zelfstandige, is het belangrijk om even stil te staan bij het doel van je onderneming. Wat ga je precies doen en welke diensten of producten ga je aanbieden? Indien je ervoor kiest om producten te verkopen of maken, wie word je leverancier? Welke winstmarge kan je toepassen en welke prijzen ga je hanteren? Wie zijn je ideale klanten en hoeveel winst denk je te genereren? Het zijn stuk voor stuk belangrijke vragen die je jezelf moet stellen voordat je begint. Op basis hiervan kan je voldoende startkapitaal voorzien en ervoor zorgen dat je alles in huis hebt om een goede start te maken.

💡Accountable tip: Heb je een sterk businessplan, maar onvoldoende financiële middelen om de start van je bedrijf mee te voeden? Check dan zeker even of je in aanmerking komt voor de startlening, transitiepremie of de Springplank naar zelfstandige. Dit zijn allemaal overheidsmaatregelen die in het leven geroepen zijn om startende zelfstandigen te ondersteunen.

Diploma, certificaat of vergunning nodig?

Controleer ook zeker of je zomaar van start gaan, of dat je een misschien een bepaalde vergunning moet aanvragen of een specifiek diploma moet kunnen voorleggen. Zo hebben zelfstandigen die een vrij beroep uitoefenen (tandarts, dokter, psycholoog…) een officieel diploma nodig. Voor andere beroepen, zoals bijvoorbeeld een freelance copywriter of een webdesigner, heb je geen specifiek diploma nodig. Al kunnen de juiste vaardigheden, expertise, ervaring en zelfs certificaten je wel een voorsprong geven op collega-zelfstandigen. De klant wil immers waar voor zijn geld.

Als je van start gaat in Brussel of Wallonië, moet je zelfs een diploma bedrijfsbeheer kunnen voorleggen, want zonder dit bewijs kan je je bedrijf niet inschrijven in de Kruispuntbank der Ondernemingen. Voor zelfstandigen gevestigd in Vlaanderen, is dit laatste sinds 2018 niet meer verplicht.

Hoofdberoep of bijberoep?

Ga je naast je baan in loondienst enkele uren per week besteden aan je zelfstandige activiteit? Dan is het statuut van zelfstandige in bijberoep misschien wel iets voor jou. Of wil je all in gaan en ben je van plan om te starten als zelfstandige in hoofdberoep?

Eenmanszaak of vennootschap?

Heb je ook al nagedacht over welke ondernemingsvorm het beste bij je past? Afhankelijk van je businessplan, is er vast wel een ondernemingsvorm die beter bij je past, of dat nu een eenmanszaak of vennootschap is.

Hier lees je meer over ondernemingsvormen voor zelfstandigen in België.

2. Open een professionele bankrekening

Nu je duidelijk hebt bepaald wat je zelfstandige activiteit inhoudt, en hoe je deze gaat uitvoeren, is het tijd om een professionele bankrekening te openen. Dit is geen verplichte stap indien je ervoor hebt gekozen om te starten als zelfstandige in een eenmanszaak, maar we raden het wel ten zeerste aan. Voor vennootschappen is deze stap wel verplicht.

Het is namelijk altijd handig om je te laten betalen door je klanten natuurlijk, maar niet alleen dat: deze rekening gebruik je voor al je professionele transacties en hij komt op al je facturen te staan. Je kan zelf kiezen bij welke bank je wilt gaan. Misschien kan je de zaak zelfs regelen vanuit je sofa.

💡 Lees hier meer over het openen van een professionele bankrekening.

Dit is ineens ook een goed moment om na te denken over hoe je je boekhouding gaat bijhouden. Schakel je een accountant in, kies je voor boekhoudsoftware of ga je het zelf doen?

3. Registreren bij de Kruispuntbank der Ondernemingen

Nu wordt het echt: het is tijd om je zelfstandige activiteit te registreren bij de Kruispuntbank der Ondernemingen en je ondernemingsnummer in ontvangst te nemen!

Houd je identiteitskaart en professioneel bankrekeningnummer goed bij de hand, want tijdens de inschrijving wordt er naar deze info gevraagd. Vul alle gegevens zo goed en correct mogelijk in, want eens je registratie is ingediend, is deze definitief. Voor elke wijziging betaal je administratiekosten.

Bij Accountable maken we je het graag erg eenvoudig. Daarom hebben we, samen met Partena, ervoor gezorgd dat je binnen enkele minuten je zelfstandige activiteit kan registeren met dit formulier. ✨ Zo simpel kan het zijn.

Bijna direct na de inschrijving, ontvang je je uniek ondernemingsnummer. Jouw onderneming staat nu geregistreerd in het KBO, tussen de gegevens van duizenden andere zelfstandigen en Belgische ondernemingen.

Voorzie ongeveer 170 euro om je inschrijving als zelfstandige in orde te brengen. Dit is ook ineens je eerste officiële beroepskost, die 100% fiscaal aftrekbaar is. Joepie! Voor de inschrijving in de KBO betaal je € 105,50 en voor activatie van je btw-nummer betaal je zo’n € 60. De prijzen verschillen afhankelijk van of je de inschrijving zelf doet, of laat uitvoeren door je sociaal secretariaat.

Meer over aftrekbare kosten lees je hier. Je mag ook beroepskosten inbrengen met terugwerkende kracht, tot wel 3 maanden voor je officiële start als zelfstandige!

💡Accountable tip: Je start je zelfstandige activiteit best aan het begin van een kwartaal (1 januari, 1 april, 1 juli of 1 oktober). Uiteraard mag je ook op elk ander moment starten, maar je betaalt sociale bijdragen voor een volledig kwartaal. Registreer jij je als zelfstandige aan het einde van een kwartaal, dan betaal je toch de volledige sociale bijdrage voor een kwartaal dat bijna afgelopen is.

4. Aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds

Je bent vanaf nu je eigen baas. Dat heeft zo zijn charmes, maar er hangen ook risico’s aan vast: je kan enkel en alleen op jezelf rekenen om gedekt te zijn als er iets misgaat. Daarom ben je verplicht om je aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds voordat je met je activiteit start.

Het is jouw fonds dat zorgt voor je gezinstoelagen (kinderbijslag), pensioen, ziekte- of invaliditeitsverzekering en het overbruggingsrecht (na een faillissement).

Om van deze bescherming te kunnen genieten als het nodig is, betaal je elk kwartaal een sociale bijdrage aan je sociaal verzekeringsfonds. Het bedrag van deze bijlage hangt af van je inkomen, maar bedraagt ongeveer 20,5% van je belastbaar nettoinkomen. Bovendien is je sociale bijdrage ook nog eens 100% fiscaal aftrekbaar.

Bij je opstart weet je nog niet precies hoeveel je gaat verdienen. Daarom kan je kiezen voor een minimumbijdrage of een hoger bedrag dat je zelf inschat. Wanneer de fiscus het exacte bedrag van je inkomen doorgeeft aan je sociaal verzekeringsfonds, kan je bijdrage herzien worden.

5. Breng de btw-formaliteiten in orde

Je ondernemingsnummer heb je alvast op zak, maar in de meeste gevallen moet je ook nog je btw-nummer activeren. Dit is hetzelfde nummer als je ondernemingsnummer, maar met ‘BE’ ervoor. Je verkrijgt je btw-nummer bij de belastingdienst met dit formulier. Vind je het te complex? Dan kan je sociaal verzekeringsfonds je btw-nummer voor jou activeren, mits een kleine financiële tussenkomst.

Vervolgens ben je verplicht om btw aan te rekenen aan Belgische klanten en periodieke aangiften te doen (meestal per kwartaal). Ook moet je een klantenlisting indienen, maar meer daarover lees je hier.

In principe zijn alle zelfstandigen in België btw-plichtig, maar België zou België niet zijn als er geen uitzondering bestond. Als je jaaromzet onder de 25 000 euro ligt, kom je in aanmerking voor de btw-vrijstellingsregeling voor kleine ondernemingen. Dit betekent dat je geen btw moet aanreken aan klanten of moet doorstorten naar de staat, maar anderzijds betekent het ook geen je zelf geen btw kan aftrekken of recupereren op de professionele uitgaven die je maakt.

Bepaalde beroepen, zoals dokters of tandartsen (vrije beroepen), zijn ook niet btw-plichtig. In dit geval zijn ze niet btw-plichtig omwille van de aard van het beroep.

6. Aan de slag!

Het waren toch maar 5 stappen? Klopt. De 6e en laatste stap is de échte start van jouw fonkelnieuw avontuur als zelfstandige.

Nu hoef je enkel nog te werken en de vruchten van je werk als zelfstandige plukken, of beter gezegd, een deel van de vruchten. Van de som die je klanten je gaan betalen, gaat maar een deel in je eigen zak. Het andere deel gebruik je zaak te besturen (beroepskosten) en de rest wordt belast aan een min of meer hoog tarief, afhankelijk van het feit of je veel of weinig verdient.

FAQ: Veelgestelde vragen over starten als zelfstandige

Heb je vragen? Blijf er niet mee zitten, maar contacteer onze ervaren Belastingcoaches.

Lees ook:

De progressieve belastingschijven voor zelfstandigen in België

Eerste hulp bij belastingen: de personenbelasting voor zelfstandigen

Zelfstandige in bijberoep? Zo zien je belastingen eruit

Bruto en netto inkomen voor zelfstandigen: zo bereken je je netto inkomen