Stel, je bent zelfstandige in bijberoep en je werkgever vraagt je om in freelance verband een opdracht voor hem uit te voeren. Mag dat zomaar en waarop moet je letten? We delen enkele voorbeelden van situaties waarin het kan en leggen uit wanneer je moet uitkijken voor schijnzelfstandigheid en andere mogelijke issues.
Aan de slag als zelfstandige in bijberoep bij je vaste werkgever
Als zelfstandige in bijberoep in België kan je van beide walletjes eten: je geniet van de voordelen van een job in loondienst én van de vrijheid van een zelfstandige. Misschien zie je er dan ook helemaal geen graten in om af en toe een opdracht uit te voeren voor je eigen werkgever als als zelfstandige in bijberoep.
In principe kan en mag het. Onderstaande situaties maken het duidelijk:
1. Er is een duidelijk verschil tussen je activiteiten in hoofd- en bijberoep
Als de activiteit die je uitoefent als zelfstandige in bijberoep niet hetzelfde is als de taken die je uitvoert in loonverband, is het over het algemeen aanvaardbaar om na je uren te werken als zelfstandige in bijberoep bij je eigen werkgever.
Een voorbeeld: je werkt in loondienst als administratief bediende, maar je bent grafisch ontwerper of je maakt websites in bijberoep.
Wanneer je zelfstandige activiteit in bijberoep niet hetzelfde is, loop je minder het risico dat je de middelen of tijd van je werkgever gebruikt om je opdracht als freelancer uit te voeren. En dat kan heel wat problemen voorkomen. Het is immers niet de bedoeling dat je betaald wordt om tijdens je normale werkuren je bijberoep uit te oefenen, toch?
Door een compleet ander zelfstandig bijberoep te doen, vermijd je dus heel wat belangenconflicten.
2. Je concurreert niet met je werkgever
Stel je werkt als schrijnwerker in loonverband, maar na de uren verdien je een centje bij als schrijnwerker in bijberoep. Dat mag alleen als er geen niet-concurrentiebeding in je arbeidsovereenkomst staat. In dat geval mag je de concurrentie met je werkgever vrij aangaan.
Als je wel een niet-concurrentiebeding hebt getekend, dan kun je als zelfstandige in bijberoep in principe alleen een project voor je baas aanvaarden als je werkgever daar expliciet de toestemming voor geeft en je opdracht als zelfstandige geen impact heeft op de concurrentiepositie van het bedrijf. Maar als je werkgever zelf vragende partij is, gaan we ervan uit dat dit geen probleem vormt. 😉
In beide situaties heb je er trouwens alle baat bij om goede afspraken te maken. Zowel met je werkgever als met collega’s en/of andere freelancers die voor de onderneming werken. Ook proactieve communicatie helpt je zeker om je opdracht als zelfstandige in bijberoep tot een goed einde te brengen. Merk je dat er bij je baas of collega’s onbegrip, frustratie of verwarring leeft? Wacht niet totdat er een conflict ontstaat en ga meteen in gesprek.
Zelfstandige in bijberoep voor je eigen werkgever: let hiermee op
1. Risico op schijnzelfstandigheid
Je bent schijnzelfstandige als je in de praktijk als een werknemer wordt behandeld zonder te genieten van de bijhorende rechten van werknemers, zoals bescherming tegen ontslag, pensioenopbouw of vakantiegeld.
Lees: je bent eigenlijk een zelfstandige, maar je luistert nog steeds naar een ‘baas’ die je zegt hoe en wanneer je je taken moet uitvoeren.
Het risico op schijnzelfstandigheid is dan ook erg groot als je als zelfstandige in bijberoep voor je eigen werkgever werkt. Je hebt immers al een bestaande relatie met je werkgever, en dat is er eentje waarbij jij ondergeschikt bent. Ben je vastbesloten om in bijberoep een opdracht te aanvaarden, dan maak je je baas dus best meteen duidelijk dat jij zelf je werk, tijd en planning zult organiseren.
2. Oneerlijke concurrentie
Hierboven hadden we het al kort over het niet-concurrentiebeding. Dat is een clausule in je contract die bepaalt dat je tijdens en/of na het einde van je dienstverband niet voor concurrenten mag werken.
Vaak laat het niet-concurrentiebeding je bovendien niet toe om zelf een concurrerende activiteit te starten, in bijberoep of hoofdberoep. Je zou de interne bedrijfsgegevens en je opgebouwde kennis dan immers kunnen misbruiken om oneerlijke concurrentie te voeren.
Heeft je baas handen te kort en geef jij aan dat je gerust wilt helpen als zelfstandige in bijberoep? Informeer dan zeker naar het niet-concurrentiebeding en laat iets op papier zetten. Zo ben je zeker dat je later niet in de problemen komt.
3. Andere contractuele clausules
Misschien staat er iets in je arbeidsovereenkomst dat je zelfstandige activiteit in bijberoep beïnvloedt, zoals een clausule over de intellectuele eigendom van het bedrijf. Dit lijkt op het eerste gezicht misschien een detail, maar het kan altijd fout lopen mocht je in de toekomst niet meer met je werkgever overeenkomen.
Een voorbeeld: je werkt als softwareontwikkelaar voor een IT-bedrijf en hebt tijdens je werkuren een nieuwe app ontwikkeld. Je werkgever huurt je als zelfstandige in bijberoep in voor een ander IT-project. Je gebruikt delen van de code van de nieuwe app in dat project. Als er ooit onenigheid ontstaat tussen jou en je baas, kan deze beweren dat je de intellectuele eigendom van het bedrijf hebt gebruikt voor je job als zelfstandige in bijberoep.
Toegegeven, je zou al heel erg veel pech moeten hebben, mocht je in zo’n situatie terechtkomen. Maar het is altijd beter om vooraf schriftelijke toestemming te vragen als je twijfelt of je met je opdracht in bijberoep je arbeidscontract schendt.
Houd deze tips in het achterhoofd als je in bijberoep voor je werkgever werkt
Een freelance opdracht uitvoeren voor het bedrijf waarvoor je in loondienst werkt, lijkt waarschijnlijk een interessante optie. Je kent de way of working van de onderneming al, je kent de sector en het aanbod van het bedrijf, en je hoeft je dus minder of niet in te werken. Ook voor je werkgever is dat een groot voordeel.
Dek jezelf echter altijd in tegen de risico’s die je opdracht in bijberoep mogelijk met zich meebrengt:
- Maak duidelijke afspraken over welke taken je gaat uitvoeren als werknemer en als zelfstandige in bijberoep (indien het over dezelfde activiteit gaat).
- Omschrijf de scope en het doel van de opdracht. Welke resultaten worden er verwacht en wat valt binnen en buiten je verantwoordelijkheden?
- Geef aan dat je als bijberoeper zélf je werk organiseert, gebruik bij voorkeur je eigen materiaal en factureer je gepresteerde uren zoals je het voor een andere opdrachtgever zou doen.
- Vraag expliciete toestemming om vertrouwelijke bedrijfsinformatie en bedrijfsmiddelen te gebruiken om je bijberoep uit te oefenen.
- Spreek af wie de eigenaar is van het werk dat je levert in je bijberoep. Dit is belangrijk om toekomstige geschillen over wie de eigendomsrechten op het werk bezit te voorkomen.
- Vraag na hoe het zit met het niet-concurrentiebeding in je arbeidscontract én je exclusiviteit. Verwacht je werkgever dat je uitsluitend voor hen werkt in je bijberoep of mag je dezelfde diensten aanbieden aan concurrenten?
Neem al je afspraken op in een zelfstandige werkovereenkomst en laat die door je werkgever ondertekenen. Zo kun je in alle gemoedsrust aan je nieuwe opdracht in bijberoep beginnen en 100% voor je samenwerking gaan!
Klaar om als zelfstandige in bijberoep aan de slag te gaan? Met de Accountable app maak je eenvoudig 100% juiste facturen en kan je netjes je boekhouding doen. Probeer Accountable nu 14 dagen gratis.
